وجود برخی از اسیدها حتی در باران خالص طبیعی است اما آن چه به عنوان باران اسیدی شناخته می شود بارشی است که سطح بالایی از اسید دارد و به محیط زیست و گونه های موجودات آسیب می رساند.

به این ترتیب باران اسیدی به هر شکلی از بارش اطلاق می شود که سطح بالایی از اسید نیتریک و اسید سولفوریک در آن است. باران اسیدی می تواند به شکل برف، مه و ذرات ریز و خشک نیز به زمین فرود آید.

نیتروژن و گوگرد مواد اصلی تشکیل دهنده باران اسیدی هستند. هنگامی که نیتروژن و گوگرد با رطوبت ابرها مخلوط می شوند، اسیدهایی تشکیل می دهند که زمانی که به صورت باران یا برف به دریاچه ها می بارند ماهی ها، گیاهان و دیگر موجودات زنده را می کشند.

باران اسیدی می تواند بر انسان نیز تأثیر بگذارد، باعث آسم و برونشیت شود و به بافت ریه آسیب برساند. متیل مرکوری که شکل سمی جیوه است به باران اسیدی مرتبط است. خوردن ماهی هایی که حاوی سطوح بالایی از جیوه هستند برای زنان باردار، سالمندان و کودکان مضرند.

عوامل ایجاد باران اسیدی

پوشش گیاهی پوسیده و فوران آتشفشان ها برخی مواد شیمیایی را آزاد می کنند که می تواند باعث ایجاد باران اسیدی شود. اما اغلب باران های اسیدی به دلیل فعالیت های انسانی به وجود می آیند. بزرگ ترین مقصر هم سوزاندن سوخت های فسیلی در کارخانه ها و خودروها و در قالب نیروگاه هایی است که ذغال سنگ می سوزانند.

هنگامی که انسان ها سوخت های فسیلی می سوزانند، دی اکسید گوگرد (SO2) و اکسید نیتروژن (NOx) در جو آزاد می شود. این گازهای شیمیایی با آب، اکسیژن و مواد دیگر واکنش نشان می دهند و چنان که گفته شد به شکل محلول های ضعیف اسید سولفوریک و اسید نیتریک درمی آیند.

بادها ممکن است این محلول های اسیدی را در ابعاد صدها کیلومتر در جو منتشر کنند. هنگامی که باران اسیدی به زمین می رسد، در سطح آب رواناب ها (جریان های آب سطحی) جریان می یابد، وارد سیستم های آبی می شود و به داخل خاک فرو می رود.

اثرات باران اسیدی

باران اسیدی اثرات زیست محیطی بسیاری به دنبال دارد، از جمله این که به آرامی سنگ ها و خاک را هوازده می کند. اما هیچ کدام از تأثیرات زیست محیطی باران اسیدی به اندازه تأثیر آن بر دریاچه ها، رودخانه ها، تالاب ها و دیگر محیط های آبی نیست. باران اسیدی باعث می شود آب ها اسیدی شوند. دریاچه ها و خاک می توانند سطح طبیعی اسید را خنثی کنند، اما باران اسیدی قوی تر از آن است که دریاچه ها بتوانند با آن مقابله کنند.

در نهایت، باران اسیدی دریاچه ها را عاری از زندگی می کند. امروزه دریاچه های زیادی در ایالات متحده، کانادا و بخش هایی از اروپا یافت می شوند که به دلیل بارش باران اسیدی مرده یا خشک شده اند.

آلومینیوم باران اسیدی هم راهش را از خاک به دریاچه ها و رودخانه ها پیدا می کند. این ترکیب، آب ها را برای خرچنگ، صدف، ماهی و سایر حیوانات آبزی سمی می کند.

برخی از گونه ها بهتر از بقیه می توانند آب اسیدی را تحمل کنند. با این حال، در یک اکوسیستم به هم پیوسته، آن چه که بر برخی از گونه ها اثر می گذارد در نهایت بر بسیاری دیگر از گونه های سراسر زنجیره غذایی از جمله گونه های غیر آبزی مانند پرندگان اثر می گذارد.

باران اسیدی باعث وارد آمدن خسارت به جنگل ها نیز می شود، از جمله جنگل هایی که در ارتفاعات بالاتر قرار دارند. باران اسیدی خاک را از مواد مغذی ضروری محروم می سازد. چراکه آلومینیوم را در خاک پخش می کند و در نتیجه آنها سخت می توانند آب را بالا بکشند. برگ های عادی و همچنین سوزنی شکل درختان هم به وسیله اسیدها صدمه می خورند.

اثرات باران اسیدی همراه با سایر عوامل زیست محیطی باعث می شود گیاهان و درختان کمتر قادر باشند در برابر دماهای سرد، حشرات و بیماری ها مقاومت کنند. همچنین آلاینده ها ممکن است توانایی درختان برای تولید مثل را محدود کنند. برخی از خاک ها بهتر از بقیه می توانند اسیدها را خنثی کنند. به طورکلی در مناطقی که «ظرفیت بافری» خاک پایین است، اثرات مضر باران اسیدی بسیار بیشتر است.

ظرفیت بافری خاک توانایی خاک برای حفظ سطح pH ثابت خود در هنگامی است که تحت تأثیر اسیدی کننده ها یا باز کننده ها قرار می گیرد.  

راه های مقابله با باران اسیدی

تنها راه برای مقابله با باران اسیدی این است که آلاینده هایی که آن را ایجاد می کنند محدود شوند. این حرف به معنی سوزاندن کمتر سوخت های فسیلی است. بسیاری از دولت ها تلاش می کنند جلوی انتشار گازهای گلخانه ای را بگیرند و این کار را ترویج سوخت های جایگزین انجام می دهند.

اما حتی اگر از همین حالا بتوانیم باران اسیدی را متوقف کنیم، باز هم سال های زیادی طول  می کشد تا اثرات مضر آنها ناپدید شود.

تک تک افراد هم می توانند به جلوگیری از باران اسیدی کمک کنند و این کار با صرفه جویی در مصرف انرژی ممکن است. اگر مردم در خانه هایشان برق کمتری مصرف کنند، لامپ کم مصرف به کار برند و لوازم الکترونیکی را زمانی که از آنها استفاده نمی کنند خاموش کنند، مواد شیمیایی ای که از نیروگاه ها خارج می شود کاهش می یابد.

همچنین وسایل نقلیه کاربران عمده سوخت های فسیلی هستند، بنابراین استفاده بیشتر از حمل و نقل عمومی، استفاده مشترک از خودروها، استفاده از وسایل نقلیه ای که بهره وری انرژی دارند، استفاده از دوچرخه و یا پیاده روی برای رفتن به یک مکان، از انتشار گازهای گلخانه ای می کاهد.

منبع : سایت صفر بیست