آبهای گرم کانیساز در طبیعت مسئول تشکیل بسیاری از کانسارها و تجمعات موادمعدنی هستند. مجموعه این کانسارها علیرغم تفاوتهایی که در نوع مواد معدنی و حجم ذخیره دارند در این نکته که همگی از رسوبگذاری مواد محلول در آبهای داغ، در فضاهای خالی و شکستگیها تشکیل شدهاند، مشترکند. این آبهای گرم که اکثراً به شکل سلولهایی با جریان همرفت (Convaction) در اطراف تودههای آذرین نفوذی و یا مناطق آتشفشانی مشاهده میشوند و حتی بعضی اوقات به شکل چشمههای کانیساز در سطح زمین هم ظاهر میشوند. با این وجود آبهای ماگمایی سهم بسیار ناچیزی در شکلگیری این آبها دارند و بخش اعظم این آبها از آبهای جوی و زیرزمینی فرورو منشاء میگیرد و تنها ممکن است بخش کوچکی از آبهای ماگمایی نیز به این مجموعه افزوده شود. آبهای فرورو برخی اوقات در حین حرکت خود به سمت پایین در اعماق زمین به تودههای نفوذی در حال سرد شدن و یا مخازن ماگمایی آتشفشانهای فعال یا نیمهفعال برخورد میکنند و در نتیجه حرارت و قابلیت انحلال این آبها افزایش مییابد. ضمن اینکه ممکن است مقداری آب ماگمایی هم از طرف این تودههای در حال سرد شدن به این آبها افزوده شود. این آبها پس از گرم شدن در نقطه بخصوصی به علت کاهش وزن مخصوص ناشی از افزایش دما در امتداد شکستگیها و گسلها شروع به صعود به سمت مناطق کمعمقتر را مینمایند و در مسیر، خود موادمعدنی موجود در سنگهای مسیر نظیر سرب، روی، طلا، مس، جیوه، نقره و غیره را حل نموده و با خود بالا میآورند. با کاهش عمق از فشار و دماتی این محلول داغ سرشار از کاتیونهای فلزی محلول کاسته شده و در اعماق بخصوصی تحت تأثیر عواملی نظیر کاهش فشار، کاهش دما و موادمعدنی خود را از دست دادهاند به واسطر افزایش وزن مخصوص ناشی از سرد شدن دوباره به سمت پایین جریان مییابند. بدینترتیب چرخهای از آبهای گرم برقرار میشود که در یک سوی آن بخش عمیق انحلال و موتور حرارتی ماگما قرار گرفته و در سمت مقابل بخشهای کم دمای سطحی و محل رسوبگذاری مواد واقع شدهاند. بنابراین آنچه که یک کانسار رگهای گرمابی نامیده میشود مجاری چند فاکتور مهم نقش دارند که عبارتند از : منبع حرارتی، وجود شبکه مناسبی از شکستگیها، مناسب بودن ترکیب شیمیایی محلول، مناسب بودن ترکیب شیمیایی سنگهای مسیر محلولها وبالاخره کافی بودن حجم آبهای سطحی و زیرزمینی به حدی که بتواند یک چرخه مؤثر را تشکیل دهند. از آنچه گفته شد چنین استنباط میشود. که ترکیب کانیشناسی کانسارهای گرمایی ارتباط مستقیمی با ترکیب کانیشناسی سنگهای مسیر چرخه گرمابی و درجه حرارت آب دارد. به عنوان مثال کانسارهای گرمابی اورانیوم در سنگهای آذرین اسیدی و کانسارهای نقره گرمابی در آندزیتها و سنگهای حد واسط تشکیل میشوند. مهمترین کانسارهای گرمابی عبارتند از : طلا، نقره، جیوه، آنتیموان، فلوریت، باریت، سرب، روی، آلونیت، کائولینیت، منیزیت، منگنز، اورانیوم و مس. کانسارهای جیوه رگهای جیوه در طبیعت اکثراً به صورت کانی سینابر یافت میشود. این کانی در دمای 50 الی 200 درجه سانتیگراد و در اعماق کم تا سطح زمین تشکیل میشود. در چشمههای آبگرم فعال زلاندنو و غرب آمریکا کانی سینابر در حال تشکیل شدن است. کانیسازی جیوه بدون شک در زمانهای مختلف صورت گرفته است اما به دلیل ناپایداری جیوه و ترکیبات آن بعد از تشکیل به دفعات دستخوش تغییر و تحول شده است. کانیسازیهای گرمابی جیوه غالباً با آنتیموان همراه است. استیبنیت مهمترین کانی همراه سینابر در رگههای جیوه است. کانسارهای طلای گرمابی کانسارهای طلای رگهای را میتوان در سنگهای آتشفشانی و رسوبی دگرگون شده و نیز برخی از سنگهای آتشفشانی یافت. در این کانسارها طلا بیشتر همراه سولفیدها و آرسنیدها مشاهده میشود و ندرتاً به حالت آزاد یافت میشود. مقدار ذخیره کانسارها کمتر از یک میلیون تن بوده و عیار طلا در رگههای قابل استخراج بیش از پنج گرم در تن میباشد. رگههای طلا در محدوده 50 تا 200 درجه سانتیگراد و از عمق 800 متری تا نزدیکی سطح زمین تشکیل شدهاند. ذخایر طلای رگهای در سپرهای کانادا، رودزیا و استرالیا کشف شدهاند.
کانسارهای سرب و روی رگهای کانسارهای سرب و روی گرمابی نسبتاً فراوانند. این کانسارها بیشتر در کمربندهای آتشفشانی وسیع و گسترده غرب آمریکا، ژاپن، فیلیپین، ایران و آلپ قرار دارند. کانیهای مهم این ذخایر عبارتند از : اسفالریت، گالن و کالکوپریت. گاهی اوقات ممکن است همراه گالن مقداری نقره وجود داشته باشد